Geweldige ondernemer in het centrum van Hoofddorp. Zo krachtig dat je dit verhaal deelt!!
Hopelijk inspireert het veel vrouwen om zich niet te laten beroven.
Hoe Boekhandel Stevens bijna werd verkocht.
Sinds 2010 zijn Erik van Itterzon en ik eigenaar van boekhandel Stevens in Hoofddorp. Toen we de winkel overnamen was ik 26 jaar en was Erik 55 jaar. Vanaf het begin wisten we dat er een moment zou komen waarop ik alleen verder zou gaan als eigenaar. Maar daar dacht ik niet vaak aan, want het was - en is - een feestje, samen aan het roer.
Ongeveer jaarlijks spraken we in een paar zinnen naar elkaar uit dat we het naar onze zin hadden en liet Erik steevast weten dat hij nog geen moment aan stoppen dacht.
Eind 2022 werd het voor het eerst een uitgebreider gesprek en noemden we zelfs een mogelijk jaartal voor de volgende stap. De tijd verstreek en het werd langzamerhand tijd om serieus na te denken en knopen door te gaan hakken. Er was inmiddels alleen één kink in de kabel gekomen... Sinds een paar jaar begon ik terug te krabbelen als we erover spraken dat ik alleen door zou gaan.
Ik gaf daar steeds een andere reden voor en zocht naarstig naar een alternatieve carrière. De boekhandel ging het traject in om te worden verkocht. In besloten kringen stond er een verkoopbord in onze voortuin en werden er gesprekken gevoerd met mogelijke kandidaten. Want ik had inmiddels besloten dat ik tegelijk met Erik wilde stoppen als eigenaar. Zonder te willen toegeven - vooral aan mezelf - wat de échte reden was waarom ik wilde stoppen.
In 2016 heb ik een persoonlijke ervaring opgedaan met grensoverschrijdend gedrag. Niet binnen onze boekwinkel, maar wel binnen het boekenvak waar ik mij veilig waande. In 2015 werd ik benoemd tot ‘Boekverkoper van het Jaar’ omdat ik vernieuwend en eigenzinnig te werk ging. Lezen - en met name de aanschaf van boeken via de echte boekhandel - probeerde ik aantrekkelijk te maken voor elke doelgroep. Zo organiseerde ik een geluksreis naar Cambridge met klanten én auteur, draaide een techno-DJ bij ons in de boekhandel toen zijn biografie verscheen, hadden we een overnachting in de boekhandel met 51 jongeren bij het verschijnen van een nieuw boek, en ga zo maar door. Stunts die vaker de landelijke dagbladen haalden, en een enkele keer de televisie.
Ik vond het heerlijk om in allerlei clubjes vanuit verschillende hoeken bij elkaar te komen. Zowel voor als achter de schermen werkte ik met ongelooflijk veel plezier om ons vak samen met leuke mensen te innoveren en vorm te geven. Met de komst van e-books en het internetwinkelen was dat een uitdagende klus die mij veel nieuwe energie gaf. Het vuur waarmee ik streed voor de echte boekhandel brandde volop.
Totdat ik eind 2016 van alle radars verdween.
Want ook in dat geweldige boekenvak zitten rotte appels. Mannen die onderdeel zijn van systemen die van oudsher gericht zijn op het bezitten en gebruiken van vrouwen. Waar ik onbevangen voluit intrapte.
Alleen de ervaring zelf was meer dan genoeg om me een trauma mee te geven, maar vooral ook het veelvuldig lastiggevallen blijven worden daarna eiste steeds meer zijn tol. Want ik werd niet met rust gelaten. Hoewel ik in niet mis te verstane woorden had aangegeven dat het voorval voor mij onplezierig was, het boekenvak groot genoeg was en ik geen enkele vorm van contact wenste te hebben. Geen respect. Vergaderingen ging ik uit de weg, ik stapte uit de clubjes, wiste mijn Facebook, veranderde mijn telefoonnummer. Sinds 2016 werd mijn wereld kleiner en kleiner.
Na jaren van onderduiken ging ik eind 2022 naar een deftige prijsuitreiking. Via een bevriende collega had ik de gastenlijst gekregen. Het was veilig, ik vond hem niet op de lijst. Met feestjurk en opgestoken haar ging ik vrolijk op pad. Toen de man in kwestie onverhoopt toch aanwezig was werd ik onrustig. Maar met een zaal vol grote dinertafels tussen ons in, lukte het me toch om een beetje te genieten van mijn avond.
Na afloop van de uitreiking stond ik te praten met een collega en kwam de man er wéér gewoon bij staan, waardoor ik binnen tien minuten weer huilend en radeloos in de auto onderweg naar huis zat. Zo kreeg ik er wéér een ervaring bij waarin ik niet met rust gelaten werd.
Toen ik in januari 2022 de aflevering BOOS van Tim Hofman keek, knapte er iets. In de uitzending zaten vrouwen die afschuwelijke dingen waren overkomen en ik hoorde ze dingen zeggen die ik zelf ook altijd zei. En ik hoorde voor het eerst vanuit hun mond hoe pijnlijk en onzinnig mijn eigen woorden klonken. Ze gaven zichzelf de schuld, ik gaf al jarenlang mezelf de schuld. Met zweethanden mailde ik iemand in het boekenvak en vroeg om hulp. Die kreeg ik. Ik mocht in gesprek met een vertrouwenspersoon en kreeg traumahulp. Want de kast die ik vakkundig met beide handen dicht had gehouden was open geknald en er kwam jarenlange ellende uit. Het overspoelde me, het licht ging uit, ik kreeg PTSS.
Thuis werd de situatie onhoudbaar, mijn hele wereld was onveilig. Mijn man viel ik geregeld fysiek aan, ik scande overal de omgeving, sliep niet meer, had flashbacks, zag mogelijke toekomstscenario’s, ik was dag en nacht in gevecht.
Heel 2022 stond in het teken van traumahulp. Zo kwam ik van mijn PTSS af. Daarna heb ik in 2023 mijn deel van het werk gedaan en heb ik mijn wonden geheeld, zodat het nu littekenweefsel is: sterker en stugger dan gewone huid. En ik heb moed en kracht verzameld. Veel lieve mensen om me heen die me kunnen steunen in dit proces. Ik heb jarenlang stil geleden, maar ik heb mezelf heel luid geheeld.
Halverwege 2023 zag ik ineens in dat ik bezig was het boekenvak te verlaten zodat ik vrij zou zijn. Ik wilde werk waar ik me gewoon kon bewegen. Waar ik niet lastig werd gevallen, me veilig zou voelen en me weer als een kind in de speeltuin kon voelen. En terwijl ik dat ineens heel duidelijk inzag en durfde te benoemen naar mezelf, kwam er tegelijk een kracht vrij, voelde ik mijn vuur weer oplaaien en voelde ik aan alle vezels in mijn lijf.... NEE!
Want ik HOU van het boekenvak en van het werk in de boekhandel. Met de leukste klanten van de wereld, de fijnste collega’s. Het is zo’n dankbaar vervoersmiddel om de wereld een beetje mooier te maken. Het is ook mijn boekenvak en ik heb het recht om me hier vrij en veilig te bewegen.
Inmiddels kan ik met trots zeggen: Boekhandel Stevens is niet te koop. Ik neem op termijn zelf de winkel over wanneer het moment daar is. En wat betreft die vrijheid in het boekenvak en de wereld: die neem ik terug. Die heb ik nooit weggeven, die is me afgenomen. Ik ga de speeltuin weer in en plezier maken in de wetenschap dat ik indien nodig heel erg goed voor mezelf kan opkomen.
Met bibberende vingers en bonzend hart zal ik dit plaatsen. Het is ongelooflijk eng om dit te delen in een wereld waar oordelen soms de overhand lijken te nemen. En toch vertrouw ik erop. Op jullie, en ook op mezelf. Het voelt namelijk ook alsof ik hiermee door de laatste hoepel spring. Zo bevrijd ik mezelf van de laatste resten angst en schaamte. En aan de andere kant van de hoepel lonkt de vrijheid. Om voluit mezelf te zijn, om weer in het licht te durven staan.
En dan nu weer huppelend naar de schommels!
Lisa Snijders
